Obraz kliniczny bulimii
Żyjemy w czasach bardzo szybkiego postępu technologicznego. Rozwój ma swoje pozytywne, jak i negatywne skutki. To co wydaje się korzystne dla ogółu społeczeństwa, niekoniecznie jest dobre dla pojedynczego człowieka. Jesteśmy organizmami złożonymi, skomplikowanymi, każdy na swój indywidualny sposób. Dlatego często borykamy się z różnymi problemami w życiu codziennym. Nasze ciała i umysły reagują niekiedy agresywnie na dyskomfort, utratę wolności, pochopnie podjętą decyzję, stratę i każdy inny wstrząs niezgodny z naszymi preferencjami. W niektórych przypadkach problemy mogą objawiać się zaburzeniami odżywiania, jadłowstrętem psychicznym (anorexia nervosa, AN) lub żarłoczności psychicznej (bulimia nervosa, BN).
Bulimia początkowo była uznawana za formę jadłowstrętu psychicznego. W 1980 roku stała się niezależnym zaburzeniem psychicznym. Typowy przedział zachorowania klasyfikuje się w przedziale 16-25 lat, przy czym mężczyźni chorują 10 razy rzadziej niż kobiety. Wśród chorych na
bulimię często obserwuje się cechy osobowości impulsywnej, labilnej emocjonalnie, drażliwej, zbyt
surowo oceniającej siebie i swoje działania, ze skłonnościami do uzależnień, samookaleczeń, wyolbrzymiania problemów, czy podejmowania prób samobójczych. Rodziny chorych na bulimię
charakteryzują się między innymi występowaniem rygorystycznego podejścia wychowawczego,
uzależnień, przemocy fizycznej, psychicznej, czy seksualnej.
Trudne wydarzenia z dzieciństwa, doświadczona i zapisana trauma mogą prowadzić do zaburzeń odżywiania, szczególnie u nastolatków.
Trudno jednoznacznie określić przyczyny powstawania zaburzeń, gdyż mają na to wpływ czynniki zarówno psychiczne, jak i społeczne, które mogą wpływać na samoocenę wyglądu.
Dlatego istotne jest zindywidualizowane podejście do danej osoby i jej przypadku.
Charakterystyka bulimii i jej objawów
Chorzy próbują kontrolować swoją masę ciała poprzez ograniczenie jedzenia i rezygnację z tak zwanego pożywiania „tuczącego”. Jednak w konsekwencji głodzenia pojawiają się natrętne myśli o jedzeniu, uczucie głodu i napady objadania się. Zwykle ma to miejsce w godzinach wieczornych lub nocnych, w samotności lub ukryciu i dotyczy spożywania żywności wysokokalorycznej, która zazwyczaj jest unikana. Objadaniu towarzyszy poczucie utraty kontroli, w efekcie – niezdolność do powstrzymania lub zaprzestania jedzenia, które zazwyczaj następuje, gdy w otoczeniu pojawia się inna osoba, lub kiedy dyskomfort lub ból stają się odczuwalne. Pacjenci chorujący na bulimię poddają samoocenie swój wygląd, odczuwają lęk przed otyłością, co skutkuje poczuciem winy, wstydem, rozpaczą, myślami samobójczymi po każdym epizodzie objadania się. W efekcie dochodzi do prowokowanych wymiotów, które przynoszą ulgę fizyczną i zmniejszają lęk przed otyłością. Podobnie jest w przypadku stosowania środków przeczyszczających, leków moczopędnych, lewatyw, stosowania intensywnych ćwiczeń fizycznych.
Bulimia i jej skutki
Początkowo przeczyszczanie się przynosi ulgę i zadowolenie, jednak cykle te pojawiają się coraz częściej w celu osiągnięcia szczupłej sylwetki. Takie zachowania doprowadzają do wypaczonego toku myślenia , konfliktów z rodziną, izolacji społecznej, zaburzeń nastroju, niskiej samooceny, uzależnień i innych dalszych powikłań, np. bulimii mogą towarzyszyć depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia snu oraz różne zachowania kompulsywne . Masa ciała najczęściej nie spada , może nieznacznie się zmienić. Dochodzi do osłabienia odporności organizmu na drobnoustroje chorobotwórcze. Występują m.in. zaburzenia elektrolitowe, zasadowica metaboliczna, kwasica, obrzęki, ubytki w szkliwie uzębienia, próchnica, zapalenie błony śluzowej przełyku i żołądka, refluks, niedrożność porażenna jelit, zaburzenia miesiączkowania, niepłodność.
Leczenie powinno być interdyscyplinarne.
Co to oznacza w praktyce?
Program leczenia powinien być zintegrowany i obejmować holistyczne podejście do
problemu. Oprócz dietoterapii , również psychoterapię, internistę, psychiatrę, farmakoterapię,
osteopatię oraz psychoterapię, szczególnie terapię behawioralno – poznawczą, a także
hipnoterapię . W terapii interdyscyplinarnej należy jednocześnie uwzględnić wszechstronne
oddziaływanie i pozytywny wpływ: grup wsparcia , psychorysunku, terapii tańcem i ruchem,
filmoterapię, muzykoterapię, pracę z oddechem, relaksację.
Dlatego już dziś zapraszam Cię do mojego gabinetu, gdzie prowadzę terapię integratywną , zawierającą w sobie różne podejścia i metody, które zmierzają do zdrowienia klienta
na poziomie ciała, umysłu i duszy. Poprzez moje prowadzenie, wsparcie, uważne i empatyczne
słuchanie, konstruktywne rozmowy, przy jednoczesnej pracy z ciałem – refleksologia , access bars , a także praktyczne wykorzystanie wiedzy z zakresu psychobiologii i psychosomatyki, uzyskujemy zmianę nastawienia i podejścia do siebie, otoczenia i choroby. W terapii integratywnej stosuję hipnoterapię oraz ustawienia systemowe na figurkach terapeutycznych.
Niezwykle ważne jest byś zapamiętał/a, że stosowanie różnych form terapeutycznych
łącznie daje najlepsze długofalowe efekty. Jest to proces, więc wymaga czasu i cierpliwości.
Równocześnie osoba cierpiąca na bulimię zobligowana jest do pracy własnej w domu,
tj. samoobserwacji posiłków, masy ciała, epizodów objadania się i zachowań kompensacyjnych.
Ponadto – poszukiwania zdarzeń, myśli i uczuć, które wyzwalają napady oraz innych zadań.
Bulimia innym okiem
Bulimia to zaburzenie odżywiania okazywane napadami objadania się, po których następują samodzielnie wywoływane wymioty, głodówki, dochodzi do zażywania środków przeczyszczających, moczopędnych, lewatyw oraz nadmiernego wysiłku fizycznego. Zaburzenia odżywiania pokazują jak bardzo psychika, biologia, ciało i emocje są ze sobą połączone. Pierwotnie niezadowolenie z wyglądu ciała i swojej wagi prowadzi do wprowadzenia diety. Chorej osobie trudno w dłuższym czasie sprostać jej wymaganiom, dochodzi do napadowych epizodów objadania się, wyrzutów sumienia z powodu spożycia dużej ilości jedzenia i w związku z tym – pozbycia się jej w postaci prowokowanych wymiotów. Kryzys może zostać wywołany nawet drobnym zakłóceniem porządku życia jak przemęczenie, stres, wzruszenie. Moment utraty kontroli nad jedzeniem powoduje wyrzuty sumienia i poczucie winy.
Bulimia dotyka najczęściej osoby z zaniżonym poczuciem własnej wartości, brakiem poczucia bezpieczeństwa, lękiem, niestabilnością emocjonalną ze skłonnością do depresji, zmienności nastrojów. Obawa przed wyrażeniem złości, czy niezadowolenia również może prowadzić do ataku swojego ciała. Takie osoby potrzebują wsparcia specjalistów i najbliższych – przyjaciół, rodziny.
Zdarza się, że stres rodziców może mieć wpływ na rozwój psychiczny płodu. Wiedziały o tym nasze matki i babcie, przestrzegając kobiety w ciąży przed zdenerwowaniem i zalecając dużo śmiechu i pogody ducha. W rodzinach wielopokoleniowych ze świadomością wagi przyjścia potomka na świat, otaczano ciężarną szczególną troską i opieką. Starano się odciążyć i odseparować od problemów. To bardzo istotne zabiegi, mające na celu zachowanie nie tylko komfortu psychicznego matki, ale przede wszystkim rozwijającego się płodu.
Znane są przypadki ciągłego płaczu niemowląt, które uspokajają się podczas kilku minut karmienia, po czym zwracają pokarm, wcale go nie trawiąc. Silny stres matki ma wpływ na rozwój płodu. Dziecko odczuwa, a nawet przejmuje napięcie psychiczne matki, co rzutuje na dalsze stadia rozwijającego się organizmu. W takim przypadku kojący wpływ ma rozmowa z dzieckiem. Niemowlęta wbrew pozorom wiele rozumieją, zwłaszcza słowa wypowiadane w gniewie lub mające je uspokoić. Dzieci wychwytują pozytywne i negatywne wibracje rodziców, o czym często dorośli zapominają.
„O bulimii chciałbym powiedzieć, że znika, jeśli chora na nią osoba zdecyduje się przyjmować nie tylko od swojej matki, lecz także od swojego ojca.” Bert Hellinger
Pokarm symbolizuje życie, miłość, uczucia. Spożywany w towarzystwie – poczucie wspólnoty, przynależności do grupy, a w czasach wojny posiłek zjadany z przeciwnikiem jest zapowiedzią rozwiązania konfliktu, nastania zgody i zawarcia pokoju. To bardzo istotny rytuał społeczny, wnoszący do życia poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa. Młode osoby obarczone problemami wieku dorastania, z którymi nie potrafią sobie samodzielnie poradzić narażone są na poczucie utraty, wielką emocjonalną pustkę w sobie, a nawet nienawiść, pogardę i obrzydzenie. Negacja wyglądu własnego ciała i związana z tym złość, żal, poczucie izolacji, samotności i odrzucenia wiąże się z odmawianiem życia na tym świecie, pragnieniem by nie odczuwać już frustracji i udręki. Odrzucenie i brak akceptacji siebie wiąże się z odmową przyjęcia pożywienia, wywoływaniem wymiotów, stosowaniem środków przeczyszczających, by pozbyć się tego, co ciąży najbardziej. Cierpiący na bulimię mają fałszywy ogląd rzeczywistości, który należy skorygować i naprowadzić tok myślenia na właściwe tory, nauczyć akceptacji siebie, miłości, dowartościowania daru życia mającego źródło w sobie, matce i osobach, które kocha.
Źródła
„Dietetyka kliniczna” Redakcja naukowa prof. dr hab. n. med. Marian Grzymisławski, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2023
„Wybrane zagadnienia psychodietetyki. Narzędzia i metody pracy z osobami z nieprawidłowymi nawykami żywieniowymi” Redaktor prowadząca Iwona Kuc, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2020
„Wielki słownik chorób i dolegliwości. Przyczyny i sposoby uzdrowienia od A do Z”, Jacques Martel, Wydawnictwo Wena, 2023
Opracowanie i korektę tekstu z wykorzystaniem wybranych źródeł dokonała Alicja Kubiak wraz z niewielkim udziałem moim własnym.