Czym jest ogólnie stres, a czym zawodowy? Jakie są jego przyczyny i skutki? Jak hipnoterapia może pomóc wyeliminować przykre dolegliwości oraz przeciwdziałać wypaleniu?

Różne koncepcje definicji stresu

Dzisiejszy, szybki styl życia stał się częścią kultury w krajach rozwijających się, także i u nas w Polsce. W związku z tym, że przeważający czas w ciągu dnia spędzamy w pracy, w naszą codzienność wkradł się stres. Bez wątpienia stał się jednym z głównych aspektów wpływających na stan psychofizyczny pracowników i jakość ich życia.

Istnieje wiele definicji stresu autorstwa różnych badaczy w zależności od obszaru ich badań.

Niektórzy uważają, że stres jest zwykła biologiczną reakcją każdego żywego organizmu, normalną fizjologiczną rzeczą związaną z procesami życia. A tak naprawdę, brak reakcji stresowej oznacza, ni mniej nie więcej, jak śmierć organizmu.

Jest też teoria, że reakcje stresowe człowieka są bezpośrednio związane z jego oceną danej sytuacji, a to wiąże się z zasobami jakimi on dysponuje, zarówno tymi psychicznymi, jak i fizycznymi. W zależności czy mamy do czynienia z osobowością lękliwą, unikającą, która może interpretować pewne zdarzenia jako niebezpieczne i niewykonalne, czy z osobą pewną siebie, niewycofującą się, odważną, która wręcz lubi wyzwania i nowe zadania, od których nie stroni. Mózg człowieka podświadomie, automatycznie wybiera jedną z trzech dostępnych możliwości: walka, ucieczka bądź zamarcie. Z kolei badania nad biologią stresu i zachowań ludzkich kategorycznie wskazują, że stres wpływa na homeostazę organizmu i może prowadzić do szeregu negatywnych skutków zdrowotnych.

Stres zawodowy

Praca stanowi dla człowieka nie tylko źródło dochodu, ale również daje mu satysfakcję, poczucie bezpieczeństwa i zwiększa poczucie własnej wartości, wzmacnia pewność siebie itd. Jednak w obecnych czasach można zauważyć, że pracownikom stawia się coraz większe wymagania, często przekraczające ich realne możliwości, a wzmagające poziom odczuwanego stresu.

Potencjalne przyczyny stresu w pracy

Stres w środowisku pracy dotyczy zarówno pracodawców i pracowników i przekłada się na ich życie prowadząc często do apatii, poczucia beznadziejności, niezadowolenia czy wypalenia zawodowego, a także pogorszenia relacji międzyludzkich, niewywiązywania się z obowiązków, a czasem i do wypadków.

Wpływ na rozwój przewlekłego stresu ma środowisko pracy oraz sama treść pracy.

Środowisko pracy dotyczy kontekstu pracy, a więc:

roli jaką pełni się w pracy – ew. konfliktów i niejednoznaczności roli,
kultury i funkcjonowania wewnętrznego firmy – komunikacji, stylu kierowania, celów firmy (niejasnych, niezdefiniowanych), samej atmosfery w miejscu pracy,
rozwoju zawodowego – możliwości awansu, szkoleń, rozwoju osobistego,
relacji interpersonalnych – konfliktów, zachowań wrogich, agresji, braku wsparcia.

Środowisko pracy dotyczy także treści pracy, a więc:

czynników fizycznych – hałasu, brudu, temperatury,
warunków pracy – godzin pracy, zmianowości, przerw; a także charakteru pracy, czyli odpowiedzialności, izolacji, kontaktu z klientem, jak i rodzaju umowy i samych zarobków,
zadań – stopnia trudności, stopnia kontroli pracy, stopnia zróżnicowania, nadmiaru zadań, presji czasu, tempa pracy,
narzędzi i technologii – ergonomii, braku narzędzi lub umiejętności korzystania z nich, złożonej technologii.

Ludzi aktywnych zawodowo w którymś momencie zaczyna frustrować trudność w pogodzeniu życia zawodowego i rodzinnego. Oczekiwania i presja związana z nakładanymi obowiązkami pracowniczymi (np. pozostawanie po godzinach pracy, zabieranie pracy do domu, bycie pod telefonem) utrudniają realizację obowiązków rodzinnych, pełnienia ich bardzo ważnych życiowych ról, np. żony, męża, matki, ojca, syna, córki. Często tzw. sukces zawodowy, osiąga się kosztem rodziny- za mało czasu dla niej, zbyt małe zaangażowanie w codzienne życie itd., Badania nie pozostawiają złudzeń także co do tego, iż osoby źle traktowane w pracy najprawdopodobniej tak samo lub podobnie będą traktować swoich bliskich. Jeśli szefostwo obraża, mobbinguje daną osobę, jest to jej codzienność i to jeszcze na forum lub gdy współpracownicy notorycznie wykorzystują jej uprzejmość, by coś za nich zrobiła, to wielce możliwe, że takie postępowanie przełoży się na dom rodzinny. Często taka sfrustrowana osoba odreagowuje na domowników w postaci złości, krzyku, a także sięga po używki np. alkohol).

Skutki stresu zawodowego można podzielić na podmiotowe i organizacyjne.

Podmiotowe dotyczą:

objawów fizycznych (jak,zmęczenie, apatia, trudności w wypowiadaniu się),
spadku jakości wykonywanej pracy (np. utrata motywacji, kontroli nad pracą, zapominanie),
wycofania (np. spóźnienia, unikanie kontaktów, rezygnacja),
zmian w zachowaniu/wyglądzie (np. zwiększona konsumpcja alkoholu, nieumiejętność zrelaksowania się, ryzykanctwo),
regresji (np. napady płaczu, kłótnie, niedojrzałe zachowania),
agresywnych zachowań (np. złośliwe rozsiewanie plotek, krzyk).

Organizacyjne dotyczą:

nieadekwatnego wykorzystania czasu pracy,
spadku produktywności i jakości pracy,
wyższej ilości zwolnień lekarskich,
wyższej fluktuacji pracowników,
zwiększonego ryzyko wypadków,
absencji,
oporu i niechęci przed zmianami.

Następstwa przewlekłego stresu na poziomie psychiki obejmują zatem stan emocjonalny oraz funkcjonowanie poznawcze.

Stres wpływa na zdolności adaptacyjne człowieka, a mianowicie zmniejsza je, czyli powoduje, że jesteśmy mniej odporni na nowe czynniki stresogenne, co prowadzić może do rozwoju objawów zaburzeń psychicznych.

Psychologiczne konsekwencje stresu mogą pojawić się także na poziomie emocji:

lęk,
niepokój,
rozdrażnienie,
impulsywność,
złość i wrogość,
utrata kontroli,
poczucie samotności i izolacji,
uczucie onieśmielenia,
zakłopotanie,
zmienność nastroju,
zniecierpliwienie,
depresja,
ogólne poczucie bycia nieszczęśliwym.

Psychologiczne konsekwencje na poziomie poznawczym dotyczą problemów:

z uwagą – czyli obejmują dekoncentrację, szybką męczliwość podczas zadań umysłowych, niezdolność do wielozadaniowości,
z pamięcią – trudności w zapamiętywaniu nowych informacji oraz z przywoływaniem z pamięci dawnych informacji;
z funkcjami wykonawczymi – czyli kłopoty z planowaniem i podejmowaniem decyzji, ze spadkiem motywacji, a także z wykonywaniem podstawowych czynności życiowych, jak samodzielne ubieranie się, przygotowanie posiłku;
z mową – problemy z doborem właściwych słów, zapominanie pojęć, kłopoty w rozumieniu wypowiedzi innych osób;
z myśleniem – zmniejszenie zdolności abstrakcyjnego myślenia, spowolnienie samego procesu myślenia, uporczywego powtarzania np. tych samych słów;
z percepcją – czyli trudności w rozpoznawaniu twarzy lub rzeczy wcześniej znanych, a także przedmiotu będącego w polu widzenia.

Stres zawodowy może również prowadzić do wypalenia zawodowego.

Czym jest hipnoterapia?

Najpierw słów kilka o hipnozie.

Hipnoza, według American Psychological Association z 2014 r., to stan koncentracji i zawężenia uwagi, w którym występuje zwiększenie podatności na sugestie.

Hipnoza definiowana jest także jako subiektywny stan zależny od podatności osoby poddającej się hipnozie na hipnozę danej osoby, czyli zdolności do bycia zahipnotyzowanym.

Przebieg hipnozy

Wejście w stan hipnotyczny/transowy zazwyczaj wymaga obecności drugiej osoby/specjalisty, który odgrywa tutaj rolę hipnotyzera, ale jest też druga możliwość, własna autohipnoza.

Sam proces i doświadczenie hipnotyczne to sytuacja kontrolowana i bezpieczna, w której hipnoterapeuta monitoruje zachowanie osoby, wchodzącej w stan obniżonego krytycyzmu, a jednocześnie zwiększonej podatności na terapeutyczne sugestie. Osoba poddająca się hipnozie może przerwać ten proces w każdej chwili, jest świadoma. Nie śpi. Ważne jest jej całkowite zaangażowanie w terapię, rzeczywista szczera chęć zmiany.

Dzięki sugestiom, sytuacje wyobrażane, mogą być postrzegane jako prawdziwe i wywoływać reakcje fizyczne. Dzieje się tak dlatego, ponieważ myśli, czyny, uczucia, a także wyobraźnia są modyfikowane, zanim zareaguje racjonalna część umysłu, co pozwala przekształcić ideę w czyn.

I wreszcie, hipnoza to naturalne narzędzie, dzięki któremu można realnie ułatwić i usprawnić funkcjonowanie człowieka w rozmaitych dziedzinach życia:

od sfery prywatnej po zawodową,
od sfery emocjonalnej po somatyczną,
od sfery rodzinnej po społeczną,
od sfery zdrowotnej po seksualną,
itd.

Czym zatem jest hipnoterapia i jak może pomóc w redukcji stresu zawodowego ?

Krótko i na temat – hipnoterapia to inaczej leczenie hipnozą i może pomóc:

w odzyskaniu równowagi emocjonalnej,
w bezsenności, wybudzaniu się,
w problemach natury seksualnej,
w niwelowaniu różnego typu bólu: głowy, brzucha itd.,
w eliminacji uczucia ciągłego poddenerwowania,
w opanowaniu agresji, frustracji,
w problemach z koncentracją,
w trudnościach w podejmowaniu decyzji,
z uczuciem stagnacji, apatii, zobojętnienia,
w opanowaniu lęku,
w opanowaniu depresji,
przy wypaleniu zawodowym,
przy braku zadowolenia z siebie, pewności siebie,
w chorobach psychosomatycznych,
w przezwyciężaniu pesymizmu i niskiej samooceny,
w relaksacji,
w pracy nad destrukcyjnymi nawykami czy uzależnieniami.

Oprócz profesjonalnej pomocy ważna jest także samopomoc składająca się na:

higienę psychiczną,
własne pozytywne strategie radzenie sobie,
oparcie społeczne.

Podsumowaniem tematu może być poniży cytat:

“Strzeż się jałowości zabieganego życia.”~Sokrates

Jeśli potrzebujesz pomocy w tym temacie lub innym, zarezerwuj wizytę tutaj.

Umawiam wizytę

Bibliografia:

Potocka A., 2011. Psychospołeczne zagrożenia zawodowe – zarys problemu. [w:] D. Merecz (red.), Profilaktyka zagrożeń w miejscu pracy – od teorii do praktyki. Łódź, Podręcznik dla psychologów. Instytut Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera

Krupka K., Ciało i stres, Wyd. Instytut Energomedica, Łódź 2017,

Grygorczuk A., 2008. Pojęcie stresu w medycynie i psychologii. Psychiatria nr 5: s. 111-115

Ból neuropatyczny po urazie rdzenia kręgowego niepoddający się konwencjonalnej terapii – opis przypadku Neuropathic pain after spinal cord injury resistant to conventional therapies – case report Andrzej Daszkiewicz 1 , Zbigniew Gierlotka 2 , Wojciech Nierodziński 3 , Aleksandra Misiołek4 , Hanna Misiołek.